جاوا اسکریپت یا تایپ اسکریپت؟ بررسی ویژگی‌ها و تفاوت‌ها

جاوااسکریپت (JavaScript) یکی از پرکاربردترین زبان‌های برنامه‌نویسی در دنیای وب و طراحی سایت است که در طول سال‌ها توسعه و پیشرفت بسیاری داشته است. وجود کتابخانه های وب متنوع و ظهور node.js سبب شد که این زبان به یک زبان پرکاربرد و تقریباً همه جانبه تبدیل شود. با وجود انعطاف‌پذیری بالا، برخی از مشکلات این زبان باعث شد که تایپ‌اسکریپت (TypeScript) به عنوان یک جایگزین یا مکمل معرفی شود. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها، مزایا، معایب و تفاوت‌های این دو زبان پرداخته و به شما کمک می‌کنیم تا انتخاب مناسبی بین آن‌ها داشته باشید.

جاوا اسکریپت یا تایپ اسکریپت؟ بررسی ویژگی‌ها و تفاوت‌ها

جاوااسکریپت

جاوااسکریپت در سال 1995 توسط برندان آیک (Brendan Eich) ایجاد شد و به سرعت به یک زبان برنامه‌نویسی پرکاربرد برای توسعه وب تبدیل شد. امروزه، جاوااسکریپت در توسعه فرانت‌اند، و بک‌اند تقش کلیدی و اساسی دارد ، همچنین با معرفی فریمورک React native به یکی از زبان های توسئه اپلیکیشن موبایل نیز تبدیل شد .

تایپ‌اسکریپت

مایکروسافت در سال 2012 تایپ‌اسکریپت را معرفی کرد. این زبان به عنوان یک نسخه بهبودیافته از جاوااسکریپت طراحی شد که دارای ویژگی‌هایی مانند تایپ ایمنی(Type Safety)  و کامپایلر قوی‌تر است. تایپ‌اسکریپت در پروژه‌های بزرگ و پیچیده کاربرد بیشتری دارد. که در ادامه به بررسی آن ها می‌پردازیم.

تفاوت‌های کلیدی بین جاوااسکریپت و تایپ‌اسکریپت

نوع داده‌ها (Type System)

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های تایپ‌اسکریپت با جاوااسکریپت سیستم نوع‌دهی استاتیک آن است. در جاوااسکریپت، متغیرها می‌توانند هر نوع داده‌ای را در خود ذخیره کنند و در زمان اجرا بررسی می‌شوند. در مقابل، تایپ‌اسکریپت دارای تایپ ایمنی است و در زمان کامپایل، انواع داده‌ها بررسی می‌شوند.

مثال در جاوااسکریپت

let message = "Hello";
message = 42; // بدون خطا در زمان اجرا

مثال در تایپ‌اسکریپت

let message: string = "Hello";
message = 42; // خطا در زمان کامپایل

کامپایل و اجرا

جاوااسکریپت یک زبان تفسیری (Interpreted) است، اما تایپ‌اسکریپت نیاز به کامپایل (Compile) دارد. کدهای تایپ‌اسکریپت قبل از اجرا به جاوااسکریپت تبدیل می‌شوند. به این معنا که کد شما در خروجی ، قابلیت متفاوتی با JavaScript ندارد ، اما برای توسئه‌ی کم خطا تر و نگهداری بهتر از کد ، بسیار دقیق عمل می‌کند.

مثال از تبدیل تایپ‌اسکریپت به جاوااسکریپت

تایپ‌اسکریپت:

const add = (a: number, b: number): number => {
    return a + b;
};

جاوااسکریپت پس از کامپایل:

const add = (a, b) => {
    return a + b;
};

پشتیبانی از شیءگرایی پیشرفته

شیءگرایی در جاوااسکریپت و تایپ‌اسکریپت

شیءگرایی (OOP) یکی از مفاهیم مهم در برنامه‌نویسی است که به سازماندهی بهتر کد کمک می‌کند. هر دو زبان از شیءگرایی پشتیبانی می‌کنند، اما تایپ‌اسکریپت ویژگی‌های بیشتری مانند اینترفیس‌ها (Interfaces)، نوع‌های جنریک (Generics) و دسترسی‌های خصوصی (Private Members) را ارائه می‌دهد. که در جاوااسکریپت وجود ندارد .

کلاس‌ها در جاوااسکریپت

class Person {
  constructor(name, age) {
    this.name = name;
    this.age = age;
  }
  greet() {
    return `Hello, my name is ${this.name}`;
  }
}

const user = new Person("Ali", 25);

console.log(user.greet());

کلاس‌ها در تایپ‌اسکریپت

class Person {
  private name: string;
  private age: number;
  constructor(name: string, age: number) {
    this.name = name;
    this.age = age;
  }
  greet(): string {
    return `Hello, my name is ${this.name}`;
  }
}

const user = new Person("Ali", 25);

console.log(user.greet());

اگر توسئه دهده شئ‌گرا باشید ، متوجه این موضوع می‌شوید که در کد جاوااسکریپت بالا ، پس از صدا زدن کلاس و مقدار دهی آن ، توسئه دهده می‌تواند بدون محدودیت ، متغیر های درون کلاس را مشاهده یا حتی تغییر دهد ، اما در تایپ اسکریپ این امکان از توسئه دهده گرفته می‌شود که باعث امنیت بیشتر کد و کاهش خطا های متفاوت می‌شود.

استفاده از اینترفیس در تایپ‌اسکریپت

interface Animal {
  name: string;
  makeSound(): void;
}
class Dog implements Animal {
  name: string;
  constructor(name: string) {
    this.name = name;
  }
  makeSound(): void {
    console.log("Woof! Woof!");
  }
}

const myDog = new Dog("Buddy");

myDog.makeSound(); // خروجی: Woof! Woof!

اشکال‌زدایی و نگهداری کد

تایپ‌اسکریپت به دلیل بررسی نوع‌ها در زمان کامپایل، احتمال بروز خطاها را کاهش می‌دهد و در نتیجه دیباگ کردن و نگهداری کد ساده‌تر می‌شود. در پروژه‌های بزرگ، این ویژگی باعث کاهش زمان خطایابی و بهبود کیفیت کد می‌شود.

تصور کنید یک تیم بر روی پروژه در حال کار کردن است ، شما مسئول توسئه‌ی بخشی از کد هستید و نیاز پیدا می‌کنید از ماژول های شخص دیگری که آن را توسئه داده بهره‌مند شوید ، در این حالت تایپ اسکریپت اهمیت خود را نشان می‌دهد ، بطوری که شما بدون اینکه درک بسیار عمیقی از روش عملکرد آن بخش برنامه داشته باشید می‌توانید از توابع و کلاس های آن استفاده کنید ، چراکه تمام ورودی ها و نیاز مندی ها جهت عملکرد آن ماژول ، با تایپ اسکریپت مشخص شده است ،

برای مثال اگر تابعی باشد که دو مقدار نام و سن را دریافت می‌کند ، و مقدار نام اجباری باشد جهت اجرا ، شما زمانی که از این تابع استفاده می‌کنید ، اگر مقدار نام را وارد نکنید در همان وحله اول از شما خطا می‌گیرد ، که در ادامه سبب اختلال در عملکرد برنامه نشود.

سازگاری با جاوااسکریپت

تایپ‌اسکریپت سوپرمجموعه‌ای (Superset) از جاوااسکریپت است، به این معنی که کدهای جاوااسکریپت کاملاً در تایپ‌اسکریپت معتبر هستند. بنابراین، مهاجرت از جاوااسکریپت به تایپ‌اسکریپت می‌تواند به صورت تدریجی انجام شود. شما می‌توانید شروع به نوشتن تایپ اسکریپت کنید ، و کم کم انواع تایپ ها و ترکیب کردن آنها را درک و استفاده کنید.

مزایا و معایب هر زبان

مزایای جاوااسکریپت

• ✅ ساده‌تر برای یادگیری و استفاده
• ✅ نیاز به کامپایل ندارد و مستقیماً اجرا می‌شود
• ✅ جامعه کاربری بسیار بزرگ و پشتیبانی گسترده

معایب جاوااسکریپت

• ❌ خطایابی دشوارتر
• ❌ احتمال وجود خطا های منطقی در پروژه ها
• ❌ مناسب نبودن برای پروژه‌های بسیار بزرگ

مزایای تایپ‌اسکریپت

• ✅ بررسی نوع‌ها در زمان کامپایل و کاهش خطاها
• ✅ نگهداری بهتر و توسعه‌پذیری بالاتر
• ✅ مناسب برای توسئه چند نفره
• ✅ پشتیبانی بهتر از مفاهیم شیءگرایی

معایب تایپ‌اسکریپت

• ❌ نیاز به مرحله کامپایل قبل از اجرا
• ❌ یادگیری پیچیده‌تر نسبت به جاوااسکریپت
• ❌ تنظیمات و پیکربندی اولیه بیشتر

چه زمانی از جاوااسکریپت و چه زمانی از تایپ‌اسکریپت استفاده کنیم؟

اگر پروژه کوچک و سریع است و نیازی به ساختار پیچیده ندارید، جاوااسکریپت گزینه بهتری است.

اگر پروژه بزرگ و مقیاس‌پذیر است، تایپ‌اسکریپت انتخاب بهتری خواهد بود زیرا خطایابی آسان‌تر و نگهداری آن راحت‌تر و قابل توسئه است.

اگر تیم برنامه‌نویسی بزرگ دارید و روی پروژه‌های درازمدت کار می‌کنید، تایپ‌اسکریپت به دلیل خوانایی و استحکام بالاتر توصیه می‌شود.

در کتابخانه هایی همچون React.js که ممکن است تعداد بسیاری از component ها را داشته باشید ، استفاده از TypeScript بیشتر اهمیت پیدا می‌کند ، زیرا component ها prop های زیاد و متنوعی دریافت می‌کنند ، که بررسی اجباری بودن آن و نوع مقدار آن بسیار اهمیت دارد ، همچنین به توسئه دهده کمک می‌کند که در همان زمان توسئه ، از خطا های کوچک و وقت گیر جلوگیری کند.

امروزه از جاوااسکریپت در بخش های زیادی از دنیای تکنولوژی استفاده می‌شود ، و برای هرکدام از آنها کتابخانه ها و فریمورک های متنوع و بسیار قدرتمند دارد . برای مثال در بستر وب اپلیکیشن و طراحی وبسایت می‌توان از  React.js یا Next.js نام برد ، برای توسئه نرم افزار های موبایل از React native و نرم افزار های دسکتاپ نیز از Electron.js و در نهایت از Node.js برای بخش backend پروژه ها استفاده می‌شود. تمام این موارد با TypeScript قابل پیاده سازی هستند ، و توسئه‌ی این موارد با TypeScript می‌تواند برای شما اطمینان از امن بودن و قابل توسئه بودن پروژه را به ارمغان بیاورد.

نتیجه‌گیری

در این مقاله همراه با سوبلز تلاش شد تا به بررسی تفاوت جاوا اسکریپت یا تایپ اسکریپت بپردازیم. در نهایت جاوااسکریپت و تایپ‌اسکریپت هر دو ابزارهای قدرتمندی برای توسعه وب و سرور هستند، اما بسته به نیاز پروژه، انتخاب بین آن‌ها متفاوت است. تایپ‌اسکریپت با ارائه قابلیت‌های پیشرفته‌تر، توسعه برنامه‌های بزرگ را ساده‌تر می‌کند، اما جاوااسکریپت همچنان گزینه‌ای محبوب برای پروژه‌های سریع و سبک است. اگر تازه‌کار هستید، یادگیری جاوااسکریپت توصیه می‌شود، اما برای توسعه‌دهندگان حرفه‌ای که به دنبال پروژه‌های مقیاس‌پذیر هستند، تایپ‌اسکریپت گزینه بهتری خواهد بود.